Dĩ nhiên là tôi nhận lời, bởi
lang thang ngắm đồ cổ (và cả
đồ cũ) ở con
phố này là thú vui một thời sinh viên của tôi. Lang thang phố là một thú vui
khi có thể bắt gặp một món hàng yêu thích từ những cửa hàng vỉa hè như thế này
Nếu như Hà Nội xưa có 36 phố phường
thì Sài Gòn từ lâu cũng có kiểu “buôn có bạn”. Dù là buôn kiểu gì thì nhịp sống
của thành phố này cũng rất trẻ trung, sôi động, đặc trưng của kinh tế thị trường
là “có cung ắt có cầu”.
Tuy vậy, muốn tìm một con đường
mang dấu ấn hoài cổ ở Sài Gòn cũng không khó. Khác xa sự huyên náo, đông đúc
thường thấy nơi phố thị, con đường Lê Công Kiều nằm ngay trung tâm thành phố
nhưng lại khoác lên mình vẻ mơ màng, sang trọng kín đáo như nét đẹp của những
cô thiếu nữ xưa.
Nhiều người gọi đây là phố đồ cổ,
bởi từ vỉa hè cho đến nhà phố đều bày
bán đồ
cũ những mặt hàng được phân loại theo thời gian. Nhưng với tôi, sau nhiều lần
lang thang “dòm ngó”, tôi gọi con đường mang tên vị anh hùng thời kháng Pháp
này là con đường sống chậm ở Sài Gòn. Bạn sẽ thắc mắc vì sao ư? Tất nhiên, vì
nhiều lẽ…
Anh bạn hẹn 10g sáng Chủ nhật
cùng ra phố Kiều, tôi tưởng anh tự thưởng cho mình được ngủ nướng sáng cuối tuần
nhưng anh bảo, anh tất bật với công việc, thời gian đâu mà ngủ… như tôi?! Ở đây
hơn 9g mới mở cửa hàng, ra sớm thì mua bán với ai. Thì ra là vậy. Mở cửa trễ
nhưng 5g chiều có nơi đã rục rịch dọn hàng, trễ lắm 7g tối là đóng cửa.
Chỉ cách vài trăm mét với các con
đường kế cận bên ngoài mà không gian con phố này vắng vẻ, yên ắng đến lạ lùng.
Từ đầu đường đã nhìn thông thống đến cuối đường, vì đường ngắn mà ít có xe cộ
qua lại, đặc biệt là không có ngõ hẻm ngang dọc như các con đường khác ở Sài
Gòn. Trên vỉa hè chỉ có vài người khách người nước ngoài đang đi bộ, dừng lại
nhìn ngắm cửa hàng hoặc hỏi mua vài món hàng vặt lưu niệm.
Chúng tôi rảo một vòng quanh các
cửa hàng, hầu như cửa hiệu chỉ đánh số, ít có bảng tên sáng loáng bắt mắt
khách. Nơi thì người bán thong thả đọc báo, người thì nhẹ tay lau dọn, sắp xếp
đồ đạc hay chỉ ngồi trước cửa ngắm bâng quơ phố xá…
Có chỗ ngoài hiên nhà tụ tập vài
quý ông vây quanh bàn cờ tướng, kiên nhẫn làm quan sát viên. Ai cũng thư thái,
nhàn nhã, không có vẻ gì là vội vã. Vừa có cảm giác nhịp sống ồn ào của Sài Gòn
dừng chân ở ngoài con phố này thì tiếng rao hàng rong cất lên từ cuối đường, giọng
trầm đục nhắc tôi về cuộc mưu sinh chưa bao giờ là dễ dàng với biết bao người
khốn khó.
Có lẽ thấy chúng tôi không phải
là khách muốn
mua do cu đồ cổ, cũng chẳng
ra dáng khách hàng tiềm năng nên khi chúng tôi vào, người bán không mời chào vồn
vã. Chúng tôi cũng tự ngắm nghía xong rồi đi. Chỉ có chị bán trên vỉa hè hỏi
khi chúng tôi đến “Tìm gì vậy em, nói chị lấy cho?”.
Anh bạn tôi thích thú khi moi ra
được cái chân nến bằng đồng hình cô gái. Chị bán hàng nói, có người muốn mua
hai cái nhưng chị có một cái thôi nên mới còn. Sợ chúng tôi cũng đổi ý như khách
trước, chị tiếp lời thuyết phục: “
mua đồ cũ
đồ cổ chứ có phải đồ mới đâu mà muốn bao nhiêu cũng có. Không phải ai cũng mua
được đâu, là do có duyên hết đó em ạ”.
Anh bạn tôi phát hiện, hầu như chủ
tiệm trên con phố này đều là người Bắc. Anh Vũ Xuân Trung – cư dân ở đây xác nhận
đúng như thế. Anh quê Nam Định, từng là dân sưu tập tranh, khi chọn phố Kiều
làm nơi an cư vào năm 1990, anh kiêm luôn
mua
ban do cu đồ cổ, nhưng mảng tranh vẫn được anh ưu ái hơn cả, nhất là tranh
sơn mài.
Anh Trung giới thiệu pha với sự
hãnh diện: “Ở đây an ninh, trật tự tốt lắm. Nhiều chính khách như Tổng thống Mỹ,
Nữ hoàng Đan Mạch đến TP. Hồ Chí Minh đều ghé thăm con phố này”.
Anh Lê Mỹ Hảo, chủ cửa hàng số 48
là người Hà Tây, vào miền Nam sống và kinh doanh ở đây từ năm 1992 cho biết, thời
cực thịnh của thị trường đồ cổ là từ năm 2006-2010. Thời đó nhờ địa ốc, chứng
khoán được mùa, nhiều người phất lên thành đại gia.
Để nâng tầm văn hóa, nhiều người
chọn cách… chơi cổ ngoạn, sưu tập cho mình hoặc mua làm quà tặng. Thế nên mới
có cảnh đại gia đánh xế hộp đi gom đồ cổ, chỉ cần ưng mắt hàng xịn là chồng tiền
cái rụp, chẳng cần “cò kè bớt một thêm hai”.
Hơn ba năm nay tình hình kinh tế
khó khăn, thị trường đồ cổ cũng đi xuống theo, trầm lắng hẳn. Hầu hết các cửa
hàng ở phố này tồn tại được là nhờ khách quen, chứ khách vãng lai thì không
đáng kể.
Anh Hảo cho biết, phần lớn cửa
hàng là nhà “chính chủ”, không phải thuê mướn mới duy trì được, vì có khi cả
ngày chẳng bán được món nào. Có khi cả tháng chỉ cần bán được một vài món là sống
khỏe. Bởi ai cũng biết giá trị đồ cổ rất vô chừng, tùy thuộc vào độ hiếm và độc
đáo mà có giá càng cao. “Buôn bán mặt hàng này nó thế, có muốn sống nhanh cũng
không được” – anh Hảo cười.
Con phố ngắn nên ai cũng biết mặt,
tên tuổi, quê quán của nhau cả. Anh Hảo kể vanh vách, anh Tâm (số 11), anh
Xương (số 20), anh Hùng tàu (số 22), chị Thủy (số 58), anh Tuân đèn (số 62)…
Cũng có vài chủ tiệm người miền Nam như anh Thọ (số 15), anh Sáu Thạnh (số 5).
Ở con phố này mọi người đối với nhau rất tình
cảm không vì “nhất cận lân” mà còn vì tình đồng hương nên gắn bó, san sẻ nhau,
không cạnh tranh kiểu mạnh ai nấy bán. Cùng đồng hương với anh Hảo còn có anh
Kim (số 68), anh Tài cao (số 70), hay người Nam Định có anh Trung (số 17), anh
Trường (số 72), anh Thắng – Kim Anh…
Phố lạc xoong trở thành phố đồ cổ
Dân cố cựu của Sài Gòn hãy còn nhớ
Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh ngày nay cùng với những dãy phố xung quanh,
trong đó có đường Lê Công Kiều nằm trên khu đất vàng vốn từng là sở hữu của chú
Hỏa – một trong những “đại gia” giàu nhất Sài Gòn vào những năm nửa đầu của thế
kỷ trước.
Khởi nghiệp từ gánh ve chai rồi
trở thành “trùm” bất động sản, người đàn ông gốc Hoa này cũng để lại mối duyên
công việc có liên quan đến nghề thu mua
thanh
ly do cu từ ve chai, đồ cũ, đồ cổ cho cư dân của phố Lê Công Kiều.
Sau giải phóng, trải qua nhiều biến
thiên, đây là nơi tập kết, trung chuyển đồ cổ, đồ giả cổ, hàng lưu niệm cao cấp…
ra những cửa hàng lớn ở khu Đồng Khởi, Nguyễn Huệ, Mạc Thị Bưởi… Đến khoảng năm
1990, do việc thuê mặt bằng gặp khó khăn nên một số chủ cửa hàng đã dời về bán
tại nhà.
Nằm nối giữa hai con đường Phó Đức
Chính và Nguyễn Thái Bình, thuộc phường Nguyễn Thái Bình (quận 1), đường Lê
Công Kiều chỉ dài hơn 200m nhưng lại là một con đường khá đặc biệt ở Sài Gòn,
được nhiều người biết đến, nhất là trong giới chơi đồ cổ và những người thích sống
chậm.
Họ đến đây không chỉ đơn thuần để
mua bán
thanh lý đồ cũ mà còn để thưởng thức,
tìm về hương sắc Sài Gòn xưa. Người bán kẻ mua dù làm nghề gì cũng có chung niềm
đam mê, yêu thích đồ cổ, họ trân trọng từng lưu vật bé nhỏ của tiền nhân.
Đừng nghĩ đồ ở phố cổ đều to tát,
lấp lánh, sơn son thếp vàng hay chạm rồng khắc phụng mà nhầm, bởi ở đây “thượng
vàng hạ cám” kiểu gì cũng có. Từ những vật dụng hằng ngày của người dân như chiếc
bát hương, chiếc hộp quẹt, đèn măng-sông, đến những vật chỉ có ở nhà quan hay
người giàu như tấm hoành phi, liễn, câu đối…
Cả những vật tâm linh để thờ
cúng, tượng Phật các loại. Cũng có thể tìm thấy cái nút áo đến chai rượu Tây, đồng
tiền xu đến đồ nghệ thuật gốm sứ, đồ gỗ, tranh pháo… thuộc nhiều niên đại. Hàng
có được từ nhiều nguồn, thu mua của dân, từ nước ngoài đều có.
Tôi có vài người bạn vong niên dù
đã “cáo lão quy điền”, về ở ẩn ở những vùng xa trung tâm thành phố, nhưng hằng
tuần đều đặn đến phố đồ cổ để uống ly cà phê lề đường, cùng bạn bè tán gẫu dăm
ba câu chuyện vãn về thú chơi cổ vật.
Có khi chẳng
mua bán đồ cũ gì cũng sà vào vài tiệm. Chủ và
khách đã quá quen nhau nên chẳng cần mời mọc gì. Vì chủ đã biết rõ sở trường của
khách chơi món gì, chỉ khi nào có đúng món ấy thì ưu tiên để dành cho khách “ruột”
chọn trước. Khách cứ nhẩn nha xem ngắm.
Biết tôi có ý định viết bài về phố
đồ cổ này, ông bạn già đăm chiêu nói: “Phố cũng như người, không phải tiếp xúc
một ngày một buổi mà có thể hiểu hết được. Nhưng có điều này là chân lý: có yêu
mới thấy đẹp, mới “chín bỏ làm mười”. Tôi lui đến đây đã 20 năm rồi, từ khi nó
chỉ là nơi tập kết đủ thứ đồ cổ, đồ cũ, tôi thấy cái tình ở con phố này khó tìm
được ở nơi nào khác”.
Tôi hiểu ý ông muốn nói gì. Đó là
những chuyện không hay về buôn bán đồ cổ, một thời chuyện chảy máu cổ vật cũng
xảy ra ở đây. Chuyện đồ cũ – mới, thật – giả lẫn lộn. Đã là chợ, không thể
trách người mua hay người bán, chỉ có điều đồ cổ đẹp, tốt, có giá trị chỉ có thể
đến tay người hiểu biết. Nghề chơi cũng lắm công phu là thế.
Khách đến đây đủ thành phần, từ cậu
học sinh tập tành sưu tập tiền xu, anh thầy giáo trẻ mê máy hát đĩa cổ, anh kỹ
sư mê đồng hồ… Hay như linh mục Nguyễn Hữu Triết, người nổi tiếng với bộ sưu tập
đèn cũng là khách thường xuyên của phố này.
Một buổi trưa, tôi ghé cửa hàng
nhỏ có vẻ cũ kỹ, bình dân của anh Xương chuyên bán đèn, hỏi anh dạo này buôn
bán thế nào, có hàng độc dành cho khách quen không. Vừa đóng hàng vào giỏ, anh
nói, lai rai thôi. Anh kể về vị khách đặc biệt của mình: “Cha Triết sưu tập đèn
lâu rồi, ông có nhiều cái đẹp, quý lắm. Ở phố này ai cũng biết ông cả”.
Giờ đây, con phố này cũng là điểm
tham quan không thể bỏ qua của du khách nước ngoài khi đến TP. Hồ Chí Minh. Bước
vào con phố, khách không giấu vẻ ngạc nhiên thú vị khi từ đầu đường cho đến cuối
đường, đồ cũ, đồ cổ được bày bán từ vỉa hè đến các cửa hàng sang trọng với đủ
chủng loại. Anh Hảo cho biết, khách nước ngoài chiếm khoảng 50%, gồm cả khách
buôn và khách du lịch.
Ngoài niềm đam mê đồ cổ, nhiều người còn là kỳ thủ nghiệp dư
Ở phố này không chỉ có các tiệm
bán đồ lưu niệm, cổ vật, còn có một hiệu sửa máy ảnh nổi tiếng từ xưa, có góc vỉa
hè sửa các loại máy xay sinh tố, nồi cơm điện, quạt máy…, giữa phố là một quán
ăn, một trường học cũng khép mình bên con phố.
Gọi Lê Công Kiều là chợ đồ cổ chỉ
là cách gọi truyền miệng, chứ theo giấy phép kinh doanh, những tiệm ở đây đều
đăng ký buôn bán đồ gốm sứ, thủ công mỹ nghệ… Các tiệm tuy bày bán nhiều mặt
hàng cho đa dạng, nhưng mỗi nơi đều có “đặc sản” riêng.
Khách cũng là chỗ thân quen thuộc
diện ưu tiên nên hàng tốt ít khi còn để đến tay khách vãng lai. Vì vậy mà có
người than phiền, ra phố Kiều là bị lừa, chỉ toàn đồ mới. Cũng không ai đi thanh
minh, vì có khi “há miệng mắc quai”.
Các cửa hàng số 19, 21, 23 có nhiều
hàng gốm sứ, đồ cổ các nước châu Á có các cửa hàng số 34, 38, 40. Muốn kiếm các
loại bàn ghế, tủ, trường kỷ kiểu cổ, các cửa hàng số 15 và 36. Cửa hàng 48 bán
đồ sơn mài, đồ gỗ, các bức hoành phi, câu đối, khắc gỗ…
Anh Hải là dân kinh doanh thiết bị
điện, ở quận Tân Phú nhưng anh đến phố Kiều “như cơm bữa”. Do nghề nghiệp nên
anh cũng mê sưu tập đèn điện, trước là thỏa đam mê, sau là phục vụ công việc.
Những chiếc đèn bàn, đèn ngủ thời
Pháp đã hư cũ, qua tay anh mày mò đã có thể sử dụng được. Lâu lâu săn lùng được
cái nào còn mới nguyên là mừng như bắt được vàng. Anh còn mê đồ gỗ, đi đâu thấy
đồ gỗ… sắp hư, bị người ta vứt bỏ là mang về, chế biến đủ kiểu sao cho hợp với
đèn.
Làm được bộ nào ưng ý, anh chụp
hình mang lên phố “khoe” với bạn. Anh nhận mình chỉ chơi “tài tử”, nhưng tôi biết
nếu không đam mê, anh không thể chơi hồn nhiên như thế.
Không riêng vì việc mua đồ cổ ở
phố Lê Công Kiều mà bất cứ nơi đâu, bao giờ cũng có phần phiêu lưu đòi hỏi người
mua phải có con mắt nhà nghề, có kinh nghiệm lăn lộn trong việc săn tìm cổ vật.
Chị Tú Anh, người chơi lâu năm
trong nghề chia sẻ, với chị, ra phố này là thú vui được lang thang trên con phố
yên bình, được gặp gỡ, trò chuyện với những người bạn, người quen cùng sở
thích. Có khi chịu khó lượm lặt cũng được nhiều món thú vị giá hời như tem, tiền
xưa, huy hiệu, bàn ủi…
Đã thành chỗ thân quen từ lâu nên
ai có đồ trang sức cổ đều dành cho chị. Vậy mà đôi khi chị vẫn phát hiện có đồ
mới lẫn vào, khi ấy chị nhẹ nhàng nhắc khéo chủ tiệm về sự “nhầm lẫn”. Nói tóm
lại, yên tâm ra phố Kiều mua đồ cũ, nhưng đồ cổ thì hãy cẩn thận.
Chơi có bạn bao giờ cũng vui hơn
một mình nên với dân sưu tầm cổ vật, ra phố Lê Công Kiều là một địa điểm lý tưởng.
Bên ly cà phê, ván cờ, những câu chuyện về đồ cổ không bao giờ cạn, chủ đề từ
Nam ra Bắc, từ Đông sang Tây…
Họ ra đây như một thói quen, dù
biết không có đồ để mua, chưa có gì mới để xem, hoặc không đủ tiền mua, nhưng nếu
không ra lại thấy nhớ. Như mấy ông bạn vong niên của tôi, đàm luận chuyện đồ cổ
xong lại… đâm lo, sợ mai đây lớp trẻ chỉ đam mê đồ hightech mà thờ ơ với cổ vật
Việt, hay muốn xem cổ vật Việt phải ra nước ngoài!
Rồi lại lo đến sau này có khi
chính người nước ngoài làm công việc tìm hiểu, giảng dạy về văn hóa Việt cho
người Việt! Âu cũng là những nỗi lo gần của những người nặng lòng với văn hóa,
cổ vật Việt.
Tôi không phải là người chơi đồ cổ,
nhưng niềm xúc động, mối hoài cổ khi nhìn những cổ vật từ hàng trăm năm trước ở
phố đồ cổ này vẫn nguyên vẹn như lần đầu vào bảo tàng xem triển lãm cổ vật.
Rồi đây có khi phải “đập cổ kính
ra tìm lấy bóng…”, nghĩ đến phố đồ cổ và những giờ lang thang sống chậm giữa
lòng Sài Gòn, thầm mong nơi này giữ được một nét duyên chấm phá cho thành phố.
Ở khu vực phía bắc nói chung và
Hà Nội nói riêng, Bạn có thể đến
chợ đồ cũ
thưởng thưởng để tìm đồ cũ đồ cổ. Mọi thông tin chi tiết sản phẩm cũng như giá
vui lòng liên hệ:
Website: docu24h.com –
thanhlydocu.vn
Email: docu24h@gmail.com
Trung tâm chợ : chợ đầu mối bắc
thăng long – hải bối – đông anh – hà nội ( ngay chân cầu thăng long )
Sưu tầm
